กลุ่มภาพที่ ๕ การเสียกรุงครั้งที่ ๒

ในรัชกาลของ กรมขุนอนุรักษ์มนตรี (ขุนหลวงขี้เรื้อน หรือพระเจ้าเอกทัศน์ พุทธศักราช ๒๓๐๑ -๒๓๑๐) ต้นปีระกา พุทธศักราช
๒๓๐๘ เป็นต้นมา พระเจ้ามังระกษัตริย์พม่าทรงทราบว่าอยุธยาอ่อนแอ ทรงส่ง กองทัพใหญ่มาปล้นสดมภ์ รุกราน รังแก จับผู้คน
เป็นเชลย ทัพพม่ากรีฑาทัพมาถึงชายพระราชอาณาเขต  แต่หัวใจนักรบไม่เคยหวั่นครั่นคร้ามสงคราม ขุนรองปลัดชู กรมการเมือง
วิเศษไชยชาญ นาย บาคาร่า อาทมาต นำกองสอดแนม ๔๐๐ นาย ออกสกัดศึกที่อ่าวหว้าขาว เมืองกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
ปะทะกับทัพพม่าทหารไทยพลีชีพเพื่อชาติทั้งกองในเวลาไล่เลี่ยกันนั้นเอง คนดีศรีอยุธยาแห่งบ้านบางระจัน เมืองสิงห์บุรี ไม่ว่าจะเป็น หญิง ชาย เด็ก เฒ่าชรา เมื่อศึกมาถึงเมือง ก็จับอาวุธเท่าที่จะหาได้ลุกขึ้นสู้ศึกพม่า ชนะพม่าข้าศึกถึง ๗ ครั้ง เป็นที่หวาดหวั่นครั่นคร้ามของทหารพม่า ต้านทานอยู่ได้ถึง
๕ เดือน

วันอังคาร เดือน ๕ ปีกุน พุทธศักราช ๒๓๑๐  พระนครศรีอยุธยาถึงวาระสุดท้ายพม่าเข้าพระนครได้ในเวลาค่ำ เที่ยวเอาไฟเผา
บ้านเรือนราษฎร ตลอดจนปราสาทราชมณเฑียร จากนั้นก็เที่ยวไล่จับผู้คนรวบรวมทรัพย์สินมีค่า แม้ทองคำที่หุ้มพระศรีสรรเพชร
ดาญาณก็เอาไฟสุมให้ทองละลายเก็บเอาไปสิ้น เหลือทิ้งไว้แต่เพียงซากอิฐหักกากปูน และร่องรอยของความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่
ที่อยู่ในความทรงจำของคนไทยตลอดมา